Utrzymanie płynności finansowej to priorytet firm. Opóźnienia w płatnościach od kontrahentów powodują problemy z bieżącym regulowaniem zobowiązań. Jak zdobyć kapitał bez zaciągania kosztownego kredytu? Dobrym rozwiązaniem jest sięgnięcie po gotówkę zamrożoną w należnościach. Obok faktoringu do dyspozycji jest forfaiting. Obie operacje posiadają podobieństwa i różnice. Czym usługa forfaitingu różni się od faktoringu? Kiedy i jak korzystać z obu form finansowania należności? Dowiesz się z artykułu.

Faktoring jest jednym z najprostszych sposobów zapewnienia przedsiębiorstwu płynności finansowej. Firma, która wystawiła fakturę, sprzedaje faktorowi — takiemu jak Bibby Financial Services — nieprzeterminowaną wierzytelność. Dzięki temu otrzymuje za nią pieniądze przed terminem podanym na fakturze. Późniejsza płatność od kontrahenta trafia na konto firmy faktoringowej.

I.      Na czym polega forfaiting?

Forfaiting to instrument finansowy wykorzystywany przede wszystkim w handlu międzynarodowym i przy długich terminach płatności. Eksporter sprzedaje wierzytelność o odroczonym terminie płatności instytucji finansowej. Należności te najczęściej przyjmują formę weksli. Bank nabywa je według uzgodnionej stopy dyskontowej i z wyłączeniem prawa regresu w stosunku do podmiotu zbywającego. Przejmuje więc na siebie ryzyko niewypłacalności importera.

Forfaiting dokonywany jest przeważnie w formie dyskonta weksli własnych i trasowanych (z awalem bankowym lub bez) lub akredytyw dokumentowych z odroczonymi terminami płatności.

Sam proces wygląda następująco: eksporter sprzedaje towar za granicę z długim terminem płatności, a importer zabezpiecza przyszłą płatność wekslem poręczonym przez jego bank. Eksporter sprzedaje następnie otrzymany weksel bankowi, z którym zawarł umowę forfaitingu, za co otrzymuje zdyskontowaną wartość wierzytelności. W dniu płatności weksla bank w kraju eksportera sprzedaje weksel, a jego odpowiednik obsługujący importera przelewa należne środki.

Stronami umowy forfaitingu są:

• forfaiter – wyspecjalizowana instytucja finansowa lub bank nabywający od eksportera niewymagalne wierzytelności i wypłacający pieniądze,

• forfaitysta – eksporter, który sprzedał towary, usługi za granicą.

Dodatkowo w proces forfaitingu zaangażowany jest również dłużnik (importer) oraz jego bank, chociaż nie są już oni stronami samej umowy.

 1.   Zalety forfaitingu

Forfaiting, podobnie jak faktoring, jest dobrym sposobem na poprawę płynności finansowej firmy. Eksporter uzyskuje gotówkę tuż po zrealizowaniu kontraktu, a jednocześnie może dać zagranicznym partnerom biznesowym dłuższy czas na spłatę należności (kredyt kupiecki). Tym samym polepsza swoje relacje z nimi. Odroczenie terminu płatności prowadzi jednak do potencjalnych problemów u eksportera. Po pierwsze, zagraniczny nabywca towaru może w ogóle nie zapłacić za dostawę, po drugie – znaczącej zmianie może ulec kurs walutowy.

Dzięki forfaitingowi możemy:

• zmniejszyć ryzyko kursowe do okresu od dnia zawarcia kontraktu handlowego do daty dyskontowania;

• wyeliminować ryzyko niewypłacalności importera, bo przechodzi ono na nabywcę wierzytelności;

• uniknąć procesu i kosztów windykacji za granicą;

• uniknąć potrzeby zaciągnięcia kredytu dla sfinansowania odroczonych wierzytelności;

• zabezpieczyć eksport na rynki o podwyższonym stopniu ryzyka, a tym samym zwiększyć sprzedaż — to forfaiter bierze na siebie ryzyko polityczne w kraju importera (np. wojna, rozruchy, wywłaszczenie, upaństwowienie).

2. Wady forfaitingu

Jedną z podstawowych wad tej usługi jest jej ograniczone stosowanie. Przede wszystkim dotyczy ona transakcji międzynarodowych o średnim i długim okresie obowiązywania, nawet do 10 lub więcej lat. Wielu forfaiterów ustala minimalną kwotę nabywanych przez siebie wierzytelności, gdyż cała procedura wymaga sporego zaangażowania z jego strony. Stąd przedmiotem umowy forfaitingu są stosunkowo duże i kosztowne transakcje. Trzeba też pamiętać, że dokumentem, który potwierdza zobowiązanie odbiorcy, jest najczęściej weksel, a ten musi być potwierdzony przez renomowany i wysoko notowany bank.

Kolejną wadą jest dość wysoki koszt forfaitingu. Bank potrąca z góry odsetki dyskontowe za cały okres transakcji. A te mogą być zdecydowanie wyższe niż w przypadku faktoringu, bo są uzależnione m.in. od wartości zakupionej wierzytelności, oceny ryzyka niewypłacalności dłużnika i zabezpieczeń, waluty kontraktu czy długości okresu, jaki upływa od wykupu wierzytelności do dnia jej płatności. Stąd ta usługa jest dobrą alternatywą dla kredytu na finansowanie dostaw eksportowych.

 II.            Faktoring a forfaiting – podobieństwa 

Głównym celem zarówno faktoringu, jak i forfaitingu jest finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa poprzez wykupienie jego wierzytelności przez bank lub inną wyspecjalizowaną firmę. Oba rozwiązania pomagają więc utrzymać płynność finansową firm i zwiększyć bezpieczeństwo obrotu. Co więcej, są to umowy, które mają charakter nienazwany. Podstawę stanowią tutaj ogólne zasady prawa cywilnego. Do ich zawarcia częściej dochodzi także w drodze negocjacji. Na tym jednak podobieństwa się kończą.

 III.            Faktoring a forfaiting — najważniejsze różnice 

Oto najważniejsze różnice pomiędzy oboma omawianymi tu usługami.

1. W przypadku faktoringu zawieramy umowę terminową lub bezterminową, która może dotyczyć kilku wierzytelności jednocześnie. Umowa forfaitingu ma charakter wyłącznie jednorazowy – jej przedmiotem może być tylko jedna wierzytelność. Jeśli eksporter chce dokonać kilku transakcji międzynarodowych, dla każdej z nich musi zostać sporządzony osobny kontrakt.

2. Firmy faktoringowe zajmują się należnościami, których termin wykupu jest stosunkowo krótki — w przypadku Bibby Financial Services do 210 dni. Forfaiting bazuje na należnościach, których termin zapadalności waha się od średniego do długoterminowego i może wynieść nawet 10 lat.

3. Usługa forfaitingu jest silnie powiązana z wymianą międzynarodową, natomiast z faktoringu w Bibby Financial Services możemy korzystać zarówno w obrocie krajowym, jak i międzynarodowym (tutaj znajdziesz więcej o faktoringu zagranicznym).

4. Faktoring jest usługą finansową niemal dla każdego. Dostęp do niego mają zarówno najmniejsze firmy jak i te, które działają na rynku od niedawna. Forfaiting dotyczy z reguły większych przedsiębiorstw.

5. Faktoring opiera się na fakturach, z kolei forfaiting obejmuje obsługę instrumentów zbywalnych, takich jak weksle, akredytywa lub gwarancja. Jest przez to bardziej skomplikowany od faktoringu.

6. Faktoring wiąże się ze sprzedażą wierzytelności na powszechne towary. Forfaiting skupia się głównie na sprzedaży wierzytelności związanych z dobrami inwestycyjnymi.

7. Faktoring jest tańszy niż forfaiting z uwagi na wysokie ryzyko forfaitera związane z odległym terminem wymagalności świadczenia, brakiem regresu, ryzykiem kursowym czy politycznym. Bibby Financial Services początkowo spłaca nawet do 90 procent wierzytelności, a w terminie późniejszym pozostałą sumę (pomniejszoną o należne wynagrodzenie). Z kolei forfaiter reguluje z góry całą wartość pomniejszoną o stopę dyskontową, uwzględniającą ponoszone przez niego wysokie ryzyko.

8. Forfaiting występuje tylko w wersji bez regresu. Nie mają w nim zastosowania dodatkowe usługi związane z zarządzaniem należnościami oferowane przez faktorów takich jak Bibby Financial Services – np. monitoring odbiorców czy sprawdzanie wierzytelności i wypłacalności finansowej kontrahentów, jak ma to miejsce w przypadku faktoringu z regresem.

9. Forfaiting zabezpiecza eksportera przed niekorzystnymi zmianami kursów walut, faktoring tylko to ryzyko ogranicza. Wymiana na złotówki może nastąpić tuż po zawarciu umowy faktoringowej i otrzymaniu od faktora środków w walucie transakcji.

IV. Co lepsze - forfaiting czy faktoring?

Faktoring i forfaiting to dobre sposoby na zachowanie płynności finansowej w firmie, zapewniają bowiem szybki przepływ gotówki. Chociaż na pierwszy rzut oka wyglądają podobnie, to jednak kierowane są do przedsiębiorców o różnych potrzebach i możliwościach. Trzeba zatem dokładnie przeanalizować swoją sytuację oraz korzyści i wady obu rozwiązań, by wybrać najlepsze rozwiązanie dla siebie.

Przy podejmowaniu decyzji należy pamiętać, że forfaiting jest rozwiązaniem dla przedsiębiorstw realizujących duże kontrakty zagraniczne z odległym w czasie terminem płatności i ryzykiem walutowym, stosowanym do pojedynczych transakcji. Faktoring dedykowany jest przede wszystkim firmom, które prowadzą powtarzające się transakcje z wieloma stałymi kontrahentami. Dotyczy też niższych kwot i krótszych terminów. Firmy faktoringowe jak Bibby Financial Services skupują wierzytelności w postaci faktur, gdy w forfaitingu chodzi o weksle. Faktoring jest łatwiejszy w pozyskaniu, bo wymagania w forfaitingu są bardziej restrykcyjne ze względu na większe ryzyko.

Jeśli forfaiting nie pasuje do specyfiki Twojej firmy, jest dla Ciebie niedostępny lub nie chcesz ponosić wyższych kosztów, lepszą możliwością będzie faktoring. To bardziej elastyczna i mniej skomplikowana forma finansowania. Jest łatwiej dostępna, a procedura wnioskowania prostsza i szybsza.