Metody amortyzacji środków trwałych

Do prowadzenia biznesu przedsiębiorca potrzebuje m.in. maszyn i urządzeń do produkcji, samochodów czy komputerów lub laptopów. Te aktywa zużywają się w miarę upływu czasu i z tego powodu należy je amortyzować.

Poniżej wyjaśniamy, czym jest środek trwały, na czym polega jego amortyzacja oraz jakimi metodami można jej dokonać.

Środki trwałe

Środki trwałe to nic innego jak rzeczowe składniki majątku Twojej firmy. Te aktywa powinny być własnością bądź współwłasnością firmy, czyli podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania. Ponadto powinny być wykorzystywane do celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą a ich przewidywany okres używania przekraczać rok. Do takowych składników majątku zaliczyć można m.in.maszyny, urządzenia, środki transportu, budowle, budynki, lokale, które są odrębną własnością, bądź zostały oddane do używania na mocy umowy najmu lub dzierżawy.

Co to jest amortyzacja?

Amortyzacja wynika ze zużycia, jakiemu podlegają środki trwałe. Oznacza ona zmniejszenie wartości danego aktywa w danym czasie na skutek jego użytkowania. Odbywa się to przez rozplanowane i regularne zaliczanie w koszty (w okresie ustalonym z góry) części wydatku, który związany jest z zakupem firmowym poprzez tzw. odpis amortyzacyjny. To, jaka to jest część, zależy już od samego środka trwałego i przypisanej mu stawki amortyzacyjnej (jest ich 10) oraz sposobu amortyzacji.

Istotną cechą amortyzacji środków trwałych jest to, że odpisy amortyzacyjne stanowią koszt uzyskania przychodu. Tym samym wpływają na wysokość podatku dochodowego do zapłacenia za dany okres. Krótko mówiąc, dzięki rozliczeniu kosztów amortyzacji, przedsiębiorca zapłaci niższy podatek.

Amortyzacji podlegają zarówno środki trwałe wskazane w Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), jak i wartości prawne i niematerialne o wartości początkowej wyższej niż 10 tys. zł. Odpisów amortyzacyjnych podatnicy dokonują od ich wartości początkowej, którą zazwyczaj oblicza się na podstawie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, z uwzględnieniem późniejszych ulepszeń. Amortyzacja kończy się w momencie zrównania się początkowej wartości środka z dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi.

Metody amortyzacji

Ponieważ środki trwałe są różne, różny jest też czas ich zużycia. M.in. z tego względu wyróżnia się kilka metod amortyzacji. Może być to amortyzacja metodą liniową (przyspieszoną lub indywidualną), degresywną czy amortyzacja jednorazowa. Każda z nich charakteryzuje się nieco innymi założeniami, a do tego część z nich można zastosować jedynie do niektórych grup środków trwałych.

Metoda liniowa amortyzacji

To najpopularniejsza i najprostsza metoda amortyzacji. Jego podstawowym założeniem jest to, że środek trwały ulega zużyciu równomiernie, czyli w takim samym tempie przez cały okres jego użytkowania. Wartość odpisów amortyzacyjnych oparta jest na stałej stawce rocznej, której wysokość zależy od grupy, do jakiej należy środek trwały (zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych).

Pozwala to na stabilne rozłożenie ciężaru zakupu środka trwałego w kosztach firmy. Tym samym jest to dobre rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy planują zaciągnąć kredyt bankowy lub którzy nie chcą wykazywać zbyt wysokich kosztów.

W metodzie liniowej wyróżnia się dwa podtypy — metodę liniową indywidualną i metodę liniową przyspieszoną.

• Metoda liniowa indywidualna – indywidualne stawki amortyzacji można zastosować jedynie dla używanych lub ulepszanych w sposób stały środków trwałych, które zostały wprowadzone do ewidencji danego podatnika po raz pierwszy. W takim przypadku przedsiębiorca sam wyznacza także minimalny okres amortyzacji. Wynosi on od 24 do 60 miesięcy w zależności od wartości początkowej maszyny czy urządzenia, a w przypadku środków transportu - 30 miesięcy. Przy inwestycjach w budynki niemieszkalne to z kolei od 40 do 10 lat.
  Ustawa jasno określa, które środki można zaklasyfikować jako używane. Za takie uznaje się te środki trwałe, które przed zakupem przez przedsiębiorcę (a tym samym przed pierwszym wprowadzeniem do firmowej ewidencji ŚT) były już wykorzystywane przez minimum 6 miesięcy. Za ulepszone uważa się z kolei te, na które przedsiębiorca przed wprowadzeniem do ewidencji poniósł wydatki w wysokości co najmniej 20 proc. wartości początkowej, a w przypadku budynków w wysokości co najmniej 30 proc. wartości początkowej.
• Metoda liniowa przyspieszona — pozwala na podwyższenie stawki amortyzacyjnej w przypadku wybranych środków trwałych, które narażone są na większą eksploatację czy gorsze warunki użytkowania (np. maszyna do robót drogowych, budynki w złych warunkach). Ich różnym rodzajom przypisany jest konkretny współczynnik podwyższający, który po przemnożeniu przez stawkę amortyzacyjną danego środka, daje większy odpis amortyzacyjny.

Metoda degresywna

Ten model zakłada malejące odpisy amortyzacyjne dla środków trwałych, które w początkowym okresie zużywają się szybciej niż w późniejszych okresach — stawka amortyzacyjna maleje z upływem czasu. Metoda degresywna pozwala więc na stosowanie wysokich odpisów przez pierwsze lata użytkowania środka. Amortyzowanie majątku jest tu szybsze niż w przypadku metody liniowej. Gdy jednak wartość rocznego odpisu amortyzacyjnego staje się niższa niż wartość tego odpisu w metodzie liniowej, przedsiębiorca powinien zmienić metodę degresywną na liniową.

Metoda degresywna ma zastosowanie tylko do środków trwałych, które są maszynami i urządzeniami sklasyfikowanymi w grupach 3-6 oraz 8 KŚT, a także do środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych.

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych

Metoda jednorazowa jest wyjątkiem od zasady rozkładania kosztów amortyzacji w czasie i umożliwia zaliczenie całego wydatku do kosztów uzyskania przychodu. To rodzaj ulgi dla przedsiębiorców ze statusem małego podatnika oraz tych, którzy rozpoczynają w danym roku działalność gospodarczą. Zgodnie z definicją mały przedsiębiorca to ten, którego wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym był niższa niż równowartość kwoty 2 mln EUR w złotych (według przeliczenia średniego kursu NBP z pierwszego, roboczego dnia października roku poprzedniego).

Amortyzowanie całej wartości początkowej środka trwałego dotyczy w tym wypadku fabrycznie nowych aktywów zaliczanych do grupy 3-8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych). Jest możliwe w roku podatkowym, w którym dane środki zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych firmy. Łączna kwota jednorazowych amortyzacji w jednym roku podatkowym nie może też być wyższa niż 50 000 EUR. Gdy wartość początkowa środków trwałych przekracza limit amortyzacji jednorazowej na dany rok, przedsiębiorca może amortyzować jednorazowo zakup do kwoty limitu, po czym przechodzi na metodę liniową, rozliczając zakup standardowo w kolejnych latach.

Jednorazowa amortyzacja 2023

Małym podatnikiem w 2023 r. jest przedsiębiorca, którego przychody ze sprzedaży brutto w 2022 r. nie przekroczyły 9 654 000 zł. Górny limit jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych nie może z kolei przekroczyć w 2023 r. kwoty 241 tys. zł. (w 2022 r. było to 230 tys. zł).

Przy określaniu ww. limitu nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 10 000 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Podatnik sam decyduje o tym, czy skorzysta z jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis. Nie musi występować do organów administracyjnych o zgodę na jej zastosowanie.

Pamiętaj, że w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o początkowej cenie niższej niż 10 tys. zł. nie ma obowiązku wprowadzania ich do ewidencji środków trwałych. Zakup można ująć bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodu w miesiącu oddania do użytkowania zakupionego środka.

Finansowanie zakupu środków trwałych

Jeśli szukasz sposobu na sfinansowanie zakupu środka trwałego, zainteresuj się faktoringiem oferowanym przez Bibby Financial Services. Dzięki niemu, w bardzo krótkim czasie i bez zbędnych formalności, możesz zdobyć niezbędne środki na rozwój swojego biznesu.

Korzystając z faktoringu, firma nie musi czekać na pieniądze z wystawionych faktur o długim terminie płatności, tylko otrzymać je od razu od firmy faktoringowej. Dłużnik reguluje potem swoje zobowiązania wobec faktora. Pozwala to firmie poprawić swoją płynność finansową i zdobyć środki na bieżące funkcjonowanie lub niezbędne inwestycje. Co więcej, w przypadku faktoringu pełnego, faktor przejmie też ryzyko niewypłacalności klienta.